CORONAVİRÜSÜ (COVİD-19) KAPSAMINDA ALINMIŞ TEDBİRLER NEDENİYLE HUKUKİ VE İDARİ YOLLARA BAŞVURU SÜRELERİ
Covid 19 nedeniyle alınan tedbirler kapsamında TBMM Genel Kurulu tarafından 25 Mart 2020 tarihinde kabul edilen 7226 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”a eklenen geçici madde ile yasal süreler 30 Nisan 2020 tarihine kadar durdurulmuştur. Akabinde “Yargı Alanındaki Hak Kayıplarının Önlenmesi Amacıyla Getirilen Durma Süresinin Uzatılmasına Dair 2480 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı”, 30 Nisan 2020 tarih ve 31114 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu karar ile 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen durma süreleri, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda öngörülen zorunlu idari başvuru yoluna ilişkin süreler hariç, 1/5/2020 (bu tarih dahil) tarihinden 15/6/2020 (bu tarih dahil) tarihine kadar (salgın hastalığın yayılma tehlikesinin daha önce ortadan kalkması halinde yeniden değerlendirilmek üzere) uzatılmıştır. Bu durumda süreler 15 Haziran 2020’ye kadar ertelenmiş gözükmektedir. Bu karar, dava açma, başvuru, şikayet, itiraz ve ihtar gibi süreler, hak düşürücü süreler ve bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreleri kapsamaktadır.
- NETİCE İTİBARİYLE COVİD 19 KAPSAMINDA ALINAN TEDBİRLER NEDENİYLE AŞAĞIDAKİ İŞLEMLERE İLİŞKİN SÜRELER DURDURULMUŞTUR
1. Covid 19 kapsamında alınan tedbirler nedeniyle aşağıdaki işlemlere ilişkin süreler 13.03.2020 tarihinden 15.06.2020 tarihine kadar durdurulmuş bulunmaktadır.
-dava açma,
-icra takibi başlatma,
-başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri,
-hak düşürücü süreler,
-zorunlu idari başvuru süreleri gibi bir hakkın kullanımına ilişkin tüm süreler
2. Aşağıdaki işlemlere ilişkin süreler 22.03.2020 tarihinden 15.06.2020 tarihine kadar durdurulmuş bulunmaktadır.
-İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler;
-(nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere) tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler
EN NİHAYETİNDE CMK, HMK, İYUK VE USUL HÜKMÜ İÇEREN DİĞER KANUNLARDA TARAFLARA VERİLEN SÜRELER İLE BU KAPSAMDA HÂKİM TARAFINDAN TAYİN EDİLEN TÜM SÜRELER İLE ALTERNATİF ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ(ARABULUCULUK) VE İCRA VE İFLAS KANUNU İLE TAKİP HUKUKUNA İLİŞKİN DİĞER KANUNLARDA BELİRLENEN SÜRELER DE CUMHURBAŞKANI KARARI İLE 15.06.2020 TARİHİNE KADAR DURDURULMUŞ BULUNMAKTADIR.
- 7226 SAYILI KANUNLA TAKİP HUKUKUNA İLİŞKİN OLARAK BAZI EK DÜZENLEMELERE YER VERİLMİŞTİR
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlar kapsamında;
- “İcra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilmiş olan satış gününün durma süresi içinde kalması halinde, bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas dairelerince satış günü verilir. Bu durumda satış ilanı sadece elektronik ortamda yapılır ve ilan için ücret alınmaz.” denilmektedir.
(Yukarıdaki düzenleme 26.03.2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7226 sayılı Kanun gereğidir. Ancak bunun üzerine 30.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanı kararı ile icra satış işlemleri de 15 Haziran’dan sonrasına bırakılmıştır. Satış günü 15 Haziran tarihinden önceki bir gün olarak belirlenmiş işlemler için de 15 Haziran’dan sonra yeniden satış günü belirlenecek olup satış için ücret ödeyenlerden tekrar ilan parası alınmayacaktır. )
b) Durma süresi içinde rızaen yapılan ödemeler kabul edilir ve taraflardan biri, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebilir,
c) Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçları, durma süresince devam eder,
ç) İcra ve iflas hizmetlerinin aksamaması için gerekli olan diğer tedbirler alınır.
- 7226 SAYILI KANUN İLE DURMA SÜRESİNCE DURUŞMALARIN VE MÜZAKERELERİN ERTELENMESİ DE DAHİL OLMAK ÜZERE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER HAKKINDA USUL VE ESASLARI BELİRLEYECEK MAKAMLAR DÜZENLENMİŞTİR
Durma süresince duruşmaların ve müzakerelerin ertelenmesi de dâhil olmak üzere alınması gereken diğer tüm tedbirler ile buna ilişkin usul ve esasları;
a) Yargıtay ve Danıştay bakımından ilgili Başkanlar Kurulu,
b) İlk derece adli ve idari yargı mercileri ile bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri bakımından Hâkimler ve Savcılar Kurulu,
c) Adalet hizmetleri bakımından Adalet Bakanlığı,
belirler.” denilmektedir.
Bu kapsamda durma sürelerinin uzatılmasına ilişkin 30.04.2020 tarihli Cumhurbaşkanı kararından sonra HSK Genel Kurulu tarafından “tutuklu ve acil işler, dava zaman aşımı yakın işler ile ivedi sayılacak diğer iş ve işlemler haricindeki davalar” 15 Haziran'a kadar ertelenmiş, HSK aldığı kararla adli ve idari yargı ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye ve bölge idare mahkemelerindeki duruşmaları ertelediğini bildirmiştir.
- KAPSAM DIŞI BIRAKILAN VE İŞLEMEYE DEVAM EDEN SÜRELER İSE ŞU ŞEKİLDEDİR
7226 sayılı Kanun’un geçici 4. maddesine göre kapsam dışı bırakılan süreler;
a) Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri.
b) 5271 sayılı Kanunda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler.
c) 6100 sayılı Kanunda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler.
Yukarıda belirtilen işler konusunda 30.04.2020 tarihli Cumhurbaşkanı kararı ile de bir değişikliğe gidilmemiş olup bu süreler yine işlemeye devam edecektir. Yani Cumhurbaşkanı kararı ile bu süreler durmamıştır.
- 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNUNDA BELİRTİLEN ZORUNLU İDARİ BAŞVURU YOLLARINA İLİŞKİN OLARAK SÜRELERİN DURMADIĞI VE İŞLEMEYE DEVAM ETTİĞİ HUSUSUNA DİKKAT EDİLMELİDİR
30.04.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “Yargı Alanındaki Hak Kayıplarının Önlenmesi Amacıyla Getirilen Durma Süresinin Uzatılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı” ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen zorunlu idari başvuru yollarına ilişkin süreler konusunda bir istisna getirilmiş ve süre uzatım kararının bu işlemleri kapsamayacağı belirtilmiştir. Bu durumda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’daki şikayet ve itirazen şikayet başvuruları yönünden 13.03.2020 tarihinde durdurulan süreler, 30.04.2020 tarihinden itibaren işlemeye devam edecektir. Sürelerin 15.06.2020 tarihine kadar uzatılmasını düzenleyen Cumhurbaşkanı Kararı bu başvurular bakımından uygulanamayacaktır.
- Durdurulan süreler açısından, durma süresinin başladığı tarih itibariyle, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılmaktadır. Yani sürelerin durduğu tarihten önce bitimine 15 gün ve daha az bir zaman kalan süreler 16 Haziran’dan başlamak üzere 15 gün daha uzayacaktır.
- Durdurulan süreler bakımından 15.06.2020 tarihinden itibaren çok dikkatli olunması gerekmekte olup herhangi bir hak kaybı yaşamamak adına sürelerin durdurulması kararının verildiği tarihte ilgili sürenin ne kadarının işlemiş olduğu hususunun doğru tespit edilmesi gerekir. Zira aksi bir ihtimalde sürelerin kaçırılması söz konusu olabilir ve bu da geri dönüşü olmayan sonuçlar doğurabilir.